W sobotę 9 czerwca br. wyruszył spod budynku PAST-y Rajd Kombatancki „Śladami walk niepodległościowych na północno-wschodnich rubieżach Polski - Augustowskie i nad Biebrzą”.
Organizatorem Rajdu było Ogólnokrajowe Środowisko Żołnierzy Armii Krajowej Korpusu „Jodła”, przy wsparciu finansowym Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Autokar na mocy „Procedury udzielania zgody na wykorzystanie pojazdów Sił Zbrojnych na potrzeby organizacji pozarządowych” użyczyło nam Dowództwo Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
Uczestnikami Rajdu byli kombatanci z różnych środowisk Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej ich Rodziny, młodzież wraz z opiekunami ze Szkoły Podstawowej Nr 223 im. Partyzantów Ziemi Kieleckiej, a także przedstawiciele Prezydium Zarządu Głównego ŚZŻAK.
Trasa naszego Rajdu wiodła przez: Augustów, Studzieniczną, Mikaszówkę, Giby, Rajgród, Biebrzański Park Narodowy - Czerwone Bagno, Grzędy, Bogusze, Grajewo.
Pierwszy przystanek był w Augustowie, gdzie nasze zwiedzanie rozpoczęliśmy od Pomnika Króla Zygmunta Augusta. Następnie udaliśmy się do Bazyliki Mniejszej Najświętszego Serca Jezusowego, gdzie przewodnik Pani Wacława Rutkowska opowiedziała nam historię Bazyliki. Kościół zbudowany został w latach 1906-1911 i jest mieszanką stylów. Dumą są przepiękne witraże odnoszące się do historii polskiej. W świątyni znajdują się również tablice pamiątkowe poświęcone Sybirakom i ofiarom Stalinizmu, a także ofiarom Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r. Po wysłuchaniu historii tych tablic oraz chwili zadumy ruszyliśmy dalej.
Kolejnym punktem naszego Rajdu był tzw. Dom Turka – dawna siedziba NKWD i PUBP. Tam również poznaliśmy historię tego miejsca oraz oddaliśmy hołd, złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze.
Następnie udaliśmy się na regionalny posiłek do sławnej Restauracji „Albatros”, gdzie przed laty Pan Janusz Laskowski napisał piosenkę "Beata z Albatrosa”.
Po posiłku udaliśmy się do Studzienicznej miejscowości położonej nad jeziorem o tej samej nazwie. Znajduje się tam Sanktuarium oraz studnia, która według wierzeń zawiera wodę uzdrawiającą choroby oczu. Sanktuarium jest związane z objawieniami Matki Boskiej w XVIII w. Obecnie Studzieniczna jest głównym miejscem wędrówki pielgrzymów i kultu maryjnego w tym regionie.
Obok wspomnianej studni znajduje się również Pomnik św. Jana Pawła II, który 9 czerwca 1999 r. odwiedził to miejsce wypowiadając pamiętne słowa: „Byłem tu wiele razy, ale jako papież po raz pierwszy i chyba ostatni”.
Kolejnym punktem naszego Rajdu był wyjazd do Mikaszówki.
Po drodze zatrzymaliśmy się we wsi Sucha Rzeczka, gdzie na mogile upamiętniającej oficerów i żołnierzy VIII Uderzeniowego Batalionu Kadrowego AK oddaliśmy hołd, złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze.
W Mikaszówce znajduje się śluza na Kanale Augustowskim oraz drewniany kościół pw. Świętej Marii Magdaleny, a przy nim instalacja poświęcona Ofiarom Obławy Augustowskiej z lipca 1945 r., a także informacja o przebiegu i Ofiarach Obławy Augustowskiej.
Ostatnim punktem pierwszego dnia naszego Rajdu był wyjazd do Gib, gdzie znajduje się Golgota upamiętniająca zamordowanych w Obławie Augustowskiej, tam również poznaliśmy historię tego miejsca, oddaliśmy hołd, złożyliśmy kwiaty i zapaliliśmy znicze.
W Gibach znajdują się również zabudowania, w których „Smiersz” urządził obóz filtracyjny dla aresztowanych w Obławie Augustowskiej w lipcu 1945 r. Stąd wywożono ciężarówkami w kierunku obecnej granicy z Białorusią. Nikt nie powrócił. Miejsce egzekucji i doły śmierci ofiar pozostają nieznane.
Na tym oficjalnie zakończył się pierwszy dzień naszej wizyty na północno-wschodnich rubieżach Polski i udaliśmy się do Augustowa na zasłużony odpoczynek do hotelu.
Po kolacji delegacja wraz z dziećmi ze Szkoły Podstawowej Nr 223 im. Partyzantów Ziemi Kieleckiej, udała się na spacer po bulwarach i przed znajdującym się tam Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Polski Podziemnej poległych na kresach II RP w walce z sowieckim zniewoleniem w latach 1944-1954, zapaliliśmy znicze.
Następnego dnia w niedzielę 10 czerwca br. po śniadaniu wyruszyliśmy do Rajgrodu, gdzie przed neogotyckim kościołem pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny spotkaliśmy się z Panem Januszem Sobolewskim, który to był naszym przewodnikiem drugiego dnia.
Pan Janusz Sobolewski szczegółowo opowiedział nam o historii tego miejsca. Następnie udaliśmy się do najstarszej część Rajgrodu na Górę Zamkową.
Wzniesienie to, znajduje się nad Jeziorem Rajgrodzkim. W przeszłości było to grodzisko jaćwieskie, następnie gród książęcy, a od 1571 do końca XVIII wieku dwór starosty rajgrodzkiego. Obecnie z wierzchołka góry podziwiać można pobliską panoramę.
Kolejne miejsce, do którego mieliśmy się udać tego dnia to był Biebrzański Pak Narodowy – Czerwone Bagno. Tam powitał nas Pan Andrzej Sikora z Biebrzańskiego Parku Narodowego, który zaprezentował nam walory przyrodnicze tego miejsca.
Biebrzański Park Narodowy – Czerwone Bagno – to jedno z najciekawszych miejsc w dolinie Biebrzy. Ten zróżnicowany obszar jest naturalną ostoją rzadkich gatunków zwierząt, ptaków i roślin. Tereny biebrzańskich bagien i lasów to nie tylko ostoja zwierząt, wpisane są w nie też losy mieszkających tu niegdyś ludzi. Te trudno dostępne miejsca udzielały schronienia uczestnikom powstań narodowych i walk partyzanckich.
W 1943 r. położona na uroczysku Grzędy wieś, została spacyfikowana, a mieszkańcy wymordowani przez Niemców. Nieliczni, którym udało się przeżyć te wydarzenia, chcieli po wojnie powrócić na ojcowiznę, jednakże ówczesne władze nie wydały na to zgody. Obecnie jedyną pamiątką istnienia rozległej wsi są widoczne fundamenty i krzyże.
Znajduje się tam też pomnik upamiętniający wydarzenia z II wojny światowej związany z pacyfikacją wsi Grzędy oraz największą bitwą partyzancką AK z 8 września 1944 r., która odbyła się ramach Akcji „Burza”. Przewodnik Pan Janusz Sobolewski opowiedział nam m.in. o historii tego miejsca i 9 Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej. Następnie oddaliśmy hołd i złożyliśmy kwiaty oraz zapaliliśmy znicze.
Ostatnim punktem naszego dwudniowego Rajdu było zobaczenie słupa granicznego znajdującego się w Boguszach. Jest to unikalny nie tylko w skali Polski czterometrowy słup graniczny. To tutaj w sierpniu 1545 r. spotkały się komisje graniczne Prus i Litwy pracujące przy wytyczaniu granicy między Prusami i Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Na pamiątkę tego spotkania, na styku trzech granic: Korony, Litwy i Prus, postawiono murowany słup graniczny, który kształtem przypomina kapliczkę.
I to był ostatni punkt programu naszego Rajdu. Zmęczeni, ale zadowoleni, po objedzie w Grajewie, udaliśmy się w drogę powrotną śpiewając jeszcze w autokarze pieśni patriotyczne.
Dziękujemy wszystkim za podjęty trud i uczestnictwo w tej wspólnej podróży. Szczególne podziękowania należą się jednak Ogólnokrajowemu Środowisku Żołnierzy Korpusu „Jodła”, który to podjął się realizacji pomysłu zorganizowania tego Rajdu.
Dziękujemy Szkole Podstawowej Nr 223 im. Partyzantów Ziemi Kieleckiej, za uczestnictwo i wsparcie, a przede wszystkim za kontynuację etosu Armii Krajowej.
Specjalne podziękowania należą się również naszym przewodnikom: Pani Wacławie Rutkowskiej i Panu Januszowi Sobolewskimu, którzy oprócz przekazania nam ogromnej wiedzy otoczyli nas opieką i niezwykle serdeczną gościnnością.
Dziękujemy również wszystkim innym osobom, które spotkaliśmy na trasie naszego Rajdu i które nas serdecznie przyjmowały.
Dziękujemy Urzędowi ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych za wsparcie finansowe oraz Dowództwu Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, które to użyczyło nam bezpłatnie autokar. Bez wsparcia tych instytucji upamiętnienie miejsc, które odniosły tak znaczące fakty w naszej historii, nie doszłoby do skutku.
Cieszy nas, że na każdym kroku spotykała nas życzliwość zarówno w miejscach, które odwiedzaliśmy, jak i od osób, które wzruszone zatrzymywały nas na ulicy. To dla nas jest dowód, że pamięć o żołnierzach Armii Krajowej i ich czynach trwa.
S.K i H.G
fot. S.K
