Jerzy Rowiński i Zbigniew Badowski
Tablica upamiętniająca lekarzy powstańców warszawskich: Jerzego Rownińskiego i Zbignirea badowskiego, 105 Kresowy Szpital Wojskowy z Przychodnią w Żarach
29 lipca 2015 r. w 105. Kresowym Szpitalu Wojskowym z Przychodnią SPZOZ (dawniej Szpital Garnizonowy) w Żarach, na budynku nr 5 odsłonięto tablicę pamiątkową dla uhonorowania medyków żarskiej lecznicy wojskowej, którzy brali udział w Powstaniu Warszawskim, w tym płk. dr. Jerzego Rowińskiego. Inicjatorami uczczenia w ten sposób pamięci „żarskich" powstańców byli Krzysztof i Zbigniew Kopocińscy, lekarze okuliści wojskowego zakładu leczniczego w Żarach. Uroczystość miała niezwykle podniosły charakter, co podkreślała asysta wojskowa wystawiona przez 11. Lubuską Dywizję Kawalerii Pancernej im. Króla Jana III Sobieskiego, której żołnierze zaciągnęli także posterunek honorowy przy odsłanianej tablicy. W ceremonii wzięli udział zaproszeni goście, w tym przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych i samorządowych, liczne organizacje patriotyczne i kombatanckie, harcerze i strzelcy oraz mieszkańcy Żar. W strojach historycznych stylizowanych na ubrania żołnierzy sanitariatu powstańczej Warszawy zaprezentowała się część lekarzy i pielęgniarek placówki, aby w sposób szczególny podkreślić pamięć załogi szpitala o dzielnych poprzednikach.
Ewa i Andrzej Durąjowie, bliscy krewni płk. dr. Jerzego Rowińskiego, dokonali aktu odsłonięcia tablicy. Zaprojektował ją Zbigniew Kopociński, w jej górnej części umieszczono odznaki pamiątkowe 3. Batalionu Pancernego AK „Golski", 105. Kresowego Szpitala Wojskowego z Przychodnią, VIII Zgrupowania AK „Krybar" oraz cytat: „...za każdy kamień Twój, Stolico, damy krew..." z piosenki pt. „Warszawskie dzieci" S.R. Dobrowolskiego.
Jerzy Rowiński
Pułkownik Jerzy Rowiński, ps. "Jurand", ur. 12.01.1906 Poczeniżyn, rodzice Marian i Barbara z domu Zielińska, zmarł styczeń 2000 r. Łódź, żołnierz Armii Krajowej i Wojska Polskiego, lekarz, uczestnik Powstania Warszawskiego, szef sanitarny IV Rejonu Obwodu I
WSOP, komendant szpitala polowego przy ul. Tamka 30 (Dom Zgromadzenia SS Szarytek)
Jerzy Rowiński urodził się 12 stycznia 1906 r. w Peczeniżynie, powiat Kołomyja, województwo stanisławowskie. Jego rodzicami byli Marian i Barbara z Zielińskich, ojciec pracował w Koncernie Naftowym „Małopolska", toteż sytuacja finansowa familii była pomyślna, co umożliwiło zapewnienie odpowiedniego wykształcenia potomstwu. Młody Jurek swoje podstawowe i gimnazjalne wykształcenie zdobywał w Wiedniu, co zaowocowało nie tylko zdobyciem niezbędnej wiedzy, ale również perfekcyjnym opanowaniem znajomości języka niemieckiego oraz poznaniem mentalności rasy germańskiej.
Studia medyczne ukończył na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Karola w Pradze, w dniu 7 maja 1932 r. otrzymał dyplom doktora wszech nauk lekarskich. Od początku nauki najbardziej zainteresowany był działem chorób wewnętrznych, dlatego od czwartego roku studiów pracował dodatkowo jako pomocnik lekarza w Klinice Chorób Wewnętrznych, by móc w praktyce poznać sposób leczenia i opieki nad pacjentem.
Po powrocie do Polski od 1 lipca 1932 r. praktykował jako wolontariusz na oddziale wewnętrznym Szpitala Miejskiego w Białej Krakowskiej (w latach późniejszych Bielsko-Biała). Do odbycia obowiązkowej służby wojskowej w Batalionie Rezerwy Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie powołany został w sierpniu 1932 r., tam przez 6 miesięcy zdobywał niezbędną wiedzę wojskową i został awansowany do stopnia starszego kaprala podchorążego. Następnie skierowano go na praktykę do 21. Pułku Ułanów Nadwiślańskich w Równem. Podczas półrocznego pobytu w tej jednostce kawalerii zdołał opanować trudną sztukę jazdy konnej, poznał tajniki funkcjonowania wojskowej służby zdrowA szczebla pułku oraz został awansowany do stopnia sierżanta podchorążego.
Po odbyciu szkolenia wojskowego, w czerwcu 1933 r. rozpoczął specjalizację w dziedzinie chorób wewnętrznych na bazie Szpitala Powszechnego we Lwowie. Po trzech latach wyjechał do Wiednia, gdzie w najlepszych klinikach doskonalił swe umiejętności praktyczne w dziedzinie interny. Po rocznym stażu powrócił do kraju i w 1937 r. przed wojewódzką komisją egzaminacyjną w Katowicach zdał egzamin specjalizacyjny. Następnie prowadził w Białej dobrze prosperującą praktykę prywatną, okresowo zastępował również lekarzy Ubezpieczalni Społecznej.
W trakcie zdobywania i pogłębiania swej wiedzy medycznej oraz prowadzenia praktyki lekarskiej był kilkakrotnie powoływany na ćwiczenia wojskowe rezerwistów, czego wynikiem była promocja do stopnia podporucznika rezerwy w maju 1935 r. W październiku 1938 r. został zmobilizowany i objął stanowisko lekarza 1. Pułku Strzelców Podhalańskich, wraz ze swoją jednostką uczestniczył w zajęciu Zaolzia. Do stopnia porucznika rezerwy awansowany w marcu 1939 r.
W czasie wojny obronnej 1939 r. bronił ojczyzny jako oficer-lekarz 3. Pułku Strzelców Podhalańskich 21. Dywizji Piechoty Górskiej Armii „Kraków". Przeszedł cały szlak bojowy swego pododdziału, w dniu 16 września 1939 r. uczestniczył w walce pod Koziejówką, gdzie zginał gen. bryg. Józef Kustroń, po czym dostał się do niemieckiej niewoli. Znalazł się w załodze szpitala dla jeńców w Jarosławiu, skąd 19 października 1939 r. zbiegł i przedostał się do Lwowa. Pod sowiecką okupacją zatrudniony był jako lekarz zakładowy w Fabryce Czekolady „Branka", dodatkowo dorabiał dyżurując w miejskiej Poliklinice.
Po agresji III Rzeszy na ZSRR przeprowadził się do Warszawy, gdzie w 1942 r. w kościele pw. św. Stanisława Kostki na Żoliborzu zawarł związek małżeński ze swoją wybranką o imieniu Maria. W tym samym roku wstąpił w szeregi 7. Pułku Ułanów Lubelskich AK „Jeleń", gdzie przyjął pseudonim „Jurand".
2 sierpnia.1944 r. zorganizował na Powiślu szpital w Domu Sierot przy ul. Tamka 30 (przedwojenny "Dom Nędzy Wyjątkowej") na bazie przygotowanego wcześniej punktu sanirtarnego. Na szpital przeznaczono dwie sale, a później dodatkowo sypialnię, świetlicę i piwnice. Przez szpital przewinęło się ok. 1200 rannych i chorych.
6 września.1944 r. - po upadku Powiśla - Niemcy zajęli szpital i chcieli wszystkich rozstrzelać, ale po interwencji rannego żołnierza niemieckiego, leczonego w tym szpitalu, odstąpili od tego. W następnych dniach kilkakrotnie zdarzały się podobne sytuacje.
14 września ostrzał sowieckiej artylerii spowodował pożar szpitala. Z tego powodu dr "Jurand" przeniósł szpital na zaplecze domu Tamka 30, do fabryki czekolady i cukierków, która miała grubsze mury.
29 września w szpitalu ponownie pojawili się Niemcy chcąc wszystkich rozstrzelać. Doktor udał się do dowódcy oddziału na róg Solca i Czerwonego Krzyża, do niemieckiego szpitala wojskowego (rezerwowy lazaret dla lekko rannych - Leichtkrakenreservelazarett), gdzie otrzymał rozkaz bezwzględnej ewakuacji szpitala do godziny 10-tej 30.09.1944 r. Na Krakowskim Przedmieściu u pułkownika Schmidta uzyskał obietnicę transportu na 1 października oraz otrzymał przepustkę dla 35 osób na wyjazd z Warszawy. (Można spotkać też informację, że zgodę na ewakuację uzyskał Ksiądz Męcikowski z zakonu Palotynów). 1 października 1944 r. na dwa samochody załadowano 57 osób, pozostało 13 niedołężnych starców, którym zostawiono odpis przepustki wraz z dopiskiem, że będą ewakuowani następnego dnia. Z chorymi i rannymi dojechał do Ołtarzewa do oo. Paulinów. Tam rozlokował rannych i personel.
2 października 1944 r. jedna z sióstr pojechała dwoma wozami z przepustką od żandarmerii w Ożarowie na transport 17 osób (3 woźniców, 1 siostra, 13 starców). Po dotarciu na Tamkę siostra zastała budynek spalony wraz z pozostawionymi starcami.
Na pobliskiej ulicy Solec SS-mani wymordowali kilka polskich punktów medycznych, tam na jego własnej stule powiesili ks. Józefa Stanka, który był kapelanem Zgrupowania AK „Kryska" (rodzonym bratem por. dr. Wendelina Stanka, późniejszego lekarza żarskiego Szpitala Garnizonowego), co doskonale ilustruje jak wiele żołnierskiego szczęścia miał dr J. Rowiński.
13 października 1944 r. wyjechał z pozostałymi przy nim 18 rannymi i personelem do majątku Piasecznica. Jednak z powodu przepełnienia, rozlokował chorych i personel w pobliskim Chodakowie. Cały szpital utrzymywała RGO w Sochaczewie. W grudniu 1944 r. został nominowany na kierownika szpitala dla warszawiaków - w dworku Chopina w Żelazowej Woli, jednak do tego nie doszło, gdyż 18 stycznia 1945 r. teren ten zajęły odziały Armii Czerwonej.
Za bohaterską postawę w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. i podczas powstania został odznaczony Krzyżem Walecznych.
8. Samodzielnym Batalionie Sanitarno-Medycznym, a następnie 42. Pułku Piechoty 11. Dywizji Piechoty. 11 listopada 1946 r. w stopniu majora objął stanowisko lekarza Gabinetu Fizjoterapii Szpitala Garnizonowego w Żarach, w styczniu 1947 r. został tam ordynatorem Oddziału Ogólno-Zakaźnego, jednocześnie do grudnia 1950 r. pełnił dodatkowo obowiązki przewodniczącego Garnizonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej. W tym czasie był jednym z filarów i głównych organizatorów żarskiej lecznicy wojskowej, jednocześnie w 1948 r. utworzył w tej miejscowości Stację Pogotowia Ratunkowego PCK.
W1951 r. odszedł do Wojskowego Centrum Wyszkolenia Medycznego w Łodzi, gdzie awansował do stopnia podpułkownika (w 1956 r. pułkownika) i został wykładowcą Cyklu Organizacji i Taktyki Służby Zdrowia. W latach 1952-1958 kierował tam również Cyklem Chorób Zakaźnych i Epidemiologii Wojskowej. Czynnie uczestniczył w pracach organizacyjnych dotyczących utworzenia Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. W latach 1960-1967 sprawował w tej uczelni, na etacie generała brygady, obowiązki zastępcy kornendanta-rektora ds. organizacyjnych. Do rezerwy odszedł 25 lutego 1967 r. w związku z osiągnięciem 60 roku życia.
Niemal do końca swoich dni czynny zawodowo, od 1952 r. pracował ponad czterdzieści lat jako lekarz ogólny w Poradni Rejonowej przy ulicy Leczniczej 6 (przeniesionej później na ulicę Niemcewicza 17) w Łodzi.
Zmarł 12 czerwca 1998 r., pochowany wdniu 18 czerwca 1998 r. na Cmentarzu Wojskowym na Dołach w Łodzi.
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Krzyż Walecznych,
- Krzyż Partyzancki,
- Krzyż AK,
- Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r.
Opaska jaką nosił dr Rowiński podczas Powstania Warszawskiego
Przed szpitalem przy ul. Tamka 30 podczas Powstania Warszawskiego. Z tyłu w opasce z czerwonym krzyżem dr. Rowiński i Barbara Szuladzińska.
Fotografia pochodzi z portalu Muzeum Powstania Warszawskiego - numer inwentarzowy MPW-IP/2013
Szpital na Tamce 30 podczas Powstania Warszawskiego. Doktor Rowiński wyjmuje łączniczce odłamek, obok doktora Maria Rowińska i Barbara Szuladzińska "Wanda".
Fotografia pochodzi z portalu Muzeum Powstania Warszawskiego - numer inwentarzowy MPW-IP/2012
Mjr dr Rowiński z grupą pacjentów podczas Świąt Bożego Narodzenia w 1947 r. Szpital Garnizonowy w Żarach
Zdjęcie ze zgłoszenia uczestnictwa w Związku Powstańców Warszawskich - 1992 r.
- Zbigniew Kopociński, Krzysztof Kopociński, Czeław jeśmian: Jerzy Rowiński Moja służba wojskowa, Uniwersytet Medyczny w łodzi, Żary - Łódź 2017
- http://www.1944.pl/historia/powstancze-biogramy/Jerzy_Rowinski
- http://zgg.gosc.pl/doc/2611220.Jestesmy-dumni-z-naszych-kolegow
Wspomnienia dr. Rowińskiego
Zbigniew Badowski
Major Zbigniew Badowski, ps. "Zbigniew", ur. 28.11.1916 Warszawa, rodzice Tytus i Sabina, zm. 10.10.1991 Warszawa
Przed wojną lekarz Szitala Ujazdowskiego.
Podczas Powstania Warszawskiego lekarz szpitala dla lżej rannych "Architektura" ul. Koszykowa 31 (obecnie 55), powstałego ma bazie batalionowego punktu opatrunkowego batalionu "Golski" - Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej "Bakcyl", 3 Batalion Pancerny AK „Golski” z którym przeszedł caly szlak bojowy.
Po Powstaniu wyszedł z miasta z ludnością cywilną.
Po wojnie rentgenolog Szpitala Garnizonowego w Żarach.
Odznaczenia: Krzyż Walecznych - dwukrotnie, Krzyż Partyzancki, Złoty Krzyz Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Polonia Restituta
Pochowany na Cmentarzu Powązki Stare w Warszawie
