Home Army Battalion “Bełt”

Originally it was formed in late 1940/early 1941 in Section III of the City Centre District of the Home Army on the basis of one company, expanded later by the 332nd Company and one platoon of combat engineers. In total it included 180 soldiers.

In July 1944, it constituted Group VI of the Military Service for the Protection of the Rising under the command of Platoon Commander Erwin Brenneisen codename “Bełt”.

During the Warsaw Rising, the battalion consisted of three companies and covered the area between the following streets: Jerozolimskie Avenue – Poznańska – Lwowska – Nowowiejska – Sucha – Wawelska – Raszyńska to Jerozolimskie Avenue. Its primary task was to block Jerozolimskie Avenue and build and defend a north-south connection ditch to ensure communication between both parts of the City Centre District.

The battalion was involved in exceptionally heavy fighting in September, when it pushed to recapture the Fire Fighting School complex on Nowy Świat. In the second half of September, the Germans intensified their attacks in an attempt to split the City Centre District in two separate areas. However, the crossing through Jerozolimskie Avenue has never been captured by the Germans until the end of the Rising.

Batalion został zorganizowany na przełomie 1940 i 1941 w III rejonie obwodu Śródmieście, który obejmował wówczas Śródmieście, Powiśle i Stare Miasto. Początkowo tworzono go na bazie 331 kompanii, do której w 1943 dołączyła 332 kompania. Do batalionu włączono również pluton saperów. Liczył wówczas 180 żołnierzy. W lipcu 1944 oddział stanowił VI Zgrupowanie Wojskowej Służby Ochrony Powstania. Nazwę batalionu przyjęto od pseudonimu komendanta oddziału plut. Erwina Brenneisena "Bełt".

Teren operacyjny batalionu obejmował ulice: Al. Jerozolimskie - Poznańską - Lwowską - Nowowiejską - Suchą - Wawelską - Raszyńską do Al. Jerozolimskich.

Organizacja w czasie powstania

• Dowódca - plut./ppor. cz.w. Erwin Brenneisen\ "Bełt";
  
• I zastępca - por. rez. Stefan Bigelmajer "Strzemiński" (od 14 września dowódca batalionu);
  
• II zastępca - por. rez. piech. Adam Krajewski "Zych"
  
• 1 kompania - dowódca por. Ignacy Łyskanowski "Skiba Włodzimierz";
  
• 2 kompania - dowódca por. Kazimierz Przecławski "Budzisz";
  
• 3 kompania - dowódca ppor. Zenon Wiktorczyk "Wik" (włączona 18 sierpnia ze składu Batalionu "Iwo");

Teren działań batalionu obejmował Al. Jerozolimskie po stronie nieparzystej, od ul. Marszałkowskiej do placu Trzech Krzyży przez ul. Bracką i Nowy Świat. Najważniejszym zadaniem było uniemożliwienie przemarszów nieprzyjaciela przez Al. Jerozolimskie oraz budowa i obrona przekopu łącznikowego na osi północ - południe w celu zapewnienia łączności między obu częściami Śródmieścia. W obronie przekopu toczono ciężkie walki w pierwszej połowie sierpnia.

Szczególnie ciężkie walki batalion prowadził we wrześniu w celu odbicia budynków Szkoły Pożarnictwa na Nowym Świecie. Obiekt miał ważne znaczenie strategiczne ponieważ zamykał Niemcom dostęp do placu Trzech Krzyży. Jego najważniejszym zadaniem była budowa, a później obrona przekopu przez Aleje, łączącego północną część Śródmieścia z południową.

W drugiej połowie września nasiliły się niemieckie ataki z rejonu Dworca Głównego wzdłuż ul. Nowogrodzkiej i Al. Jerozolimskich dążące do podzielenia Śródmieścia na dwie części. Na odcinku zniszczono trzy "goliaty" i spalono cztery czołgi. Do końca powstania Niemcy nie zdołali uzyskać przejścia przez Al. Jerozolimskie.

---

Kwatera w której są pochowani żołnierze batalionu na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach - A20

Marsz Śródmieścia
słowa Eugeniusz Żytomirski "Czarny" i Zbigniew Krukowski "Korwin", melodia Zbigniew Krukowski "Korwin" - kpr. pchor. batalion "Bełt" 3. kompania III pluton
Piosenka narodziła się w barze przy ulicy Wspólnej. „Korwin” znalazł w nim pianino. Wraz z „Czarnym” ułożyli tekst do zaimprowizowanej przez „Korwina” melodii. Po raz pierwszy zaśpiewał ją "Korein" w niedzielę 6 sierpnia podczas inauguracji na Wilczej Harcerskiej Poczty Polowej.

Szczegóły