1.08.2013 r. - godz. 21.00
Na Kopcu Powstania Warszawskiego przy ul. Bartyckiej zapłonął ogień pamięci. Będzie on widoczny nad miastem przez 63 dni, aż do 2 października, kiedy upadło Powstanie Warszawskie.
Płomień, będzie podtrzymywany przez harcerzy i Staż Miejską, ma przypominać dni chwały, nadziei, zwycięstw, cierpień aż do dramatu kapitulacji.
Ogień pamięci z Grobu Nieznanego Żołnierza przyniosła sztafeta pokoleń złożona z żołnierzy i harcerzy. Jej dowódcą był powstaniec z pułku AK "Baszta" Jerzy Grzelak.
Tablice umieszczone na pomniku upamiętniają poległych żołnierzy AK, Powstańców Warszawskich i mieszkańców Warszawy oraz twórcę tego pomnika ppłk. Eugeniusza Ajewskiego ps. „Kotwa” – żołnierza AK, wieloletniego członka władz naszego Związku.
W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz, kombatanci, harcerze oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy.
Wspólny wieniec od organizacji kombatanckich w imieniu ŚZŻAK złożyli: Zygmunt Owczarski – Wiceprezes ZG oraz Maciej Jarosiński – Skarbnik ZG.
W tym samym czasie na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego wiele osób uczestniczyło we wspólnym śpiewaniu piosenek powstańczych. Odbywająca się od kilku lat akcja muzyczna „Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki” to spotkanie, które ma zachęcać uczestników do pogłębienia swojej wiedzy o walczącej Warszawie.
1.08.2013 r. - godz. 19.30
Na największej nekropolii Powstania Warszawskiego na warszawskiej Woli przy pomniku Polegli Niepokonani w obecności Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, Prezydent m.st. Hanny Gronkiewicz-Waltz i licznie zgromadzonych przedstawicieli władz samorządowych, instytucji oraz kombatantów i mieszkańców odbyła się modlitwa ekumeniczna.
Modlitwie ekumenicznej w intencji ofiar Powstania Warszawskiego przewodniczył Biskup Polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek. W modlitwie także uczestniczyli: naczelny rabin Polski Michael Schudrich, imam muzułmańskiej gminy wyznaniowej w Warszawie Nezar Chalif, ks. płk Aleksy Andrejuk z prawosławnego ordynariatu WP, naczelny kapelan Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego bp Mirosław Wola.
Pamięć uczczono Apelem Poległych, salwą honorową oraz złożeniem wieńców pod pomnikiem Polegli Niepokonani. Kwiaty w imieniu Powstańców złożyli również przedstawiciele ŚZŻAK: Prezes ZG prof. dr hab. Leszek Żukowski, Wiceprezes ZG dr Piotr Kurek, Prezes Okręgu Warszawa Stanisław Krakowski.
Następnie pod Krzyżem Poległym i Pomordowanym na Cmentarzu Powstańców Warszawskich odbyła się Polowa Msza Święta z ceremoniałem wojskowym pod przewodnictwem kard. Kazimierza Nycza. Mszę Świętą koncelebrowali: Biskup Polowy WP Józef Guzdek oraz kapłani archidiecezji warszawskiej.
Po zakończeniu Eucharystii pod Krzyżem odbył się koncert pieśni powstańczych.
1.08.2013 r. - godz. 17.00
Jak co roku punktualnie o 17.00 - w godzinę "W" w Stolicy odezwały się syreny i kościelne dzwony, a na ulicach miasta zamarł ruch. W ten sposób mieszkańcy Warszawy uczcili pamięć powstańców.
W uroczystościach na warszawskich Powązkach uczestniczyli m.in.: Prezydent RP Bronisław Komorowski, Prezes Rady Ministrów Donald Tusk, Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, przedstawiciele władz państwowych, duchowieństwa, kombatanci oraz mieszkańcy.
Modlitwę w intencji powstańców poprowadził ks. prałat Henryk Kietliński kapelan środowiska Szarych Szeregów. Następnie po odtworzonym hymnie państwowym i salwie honorowej w obecności licznie zgromadzonych sztandarów pod pomnikiem Gloria Victis na warszawskich Powązkach złożono wieńce.
Wieniec od mieszkańców Warszawy wspólnie z Prezydent m.st. Warszawy i Przewodniczącą Rady Miasta składali również przedstawiciele ŚZŻAK: prof. dr hab. Leszek Żukowski – Prezes ZG, Stanisław Krakowski – Prezes Okręgu Warszawa. W imieniu Marszałka Sejmu RP wieniec składała Poseł Małgorzata Kidawa-Błońska w asyście Macieja Krokosa – Wiceprzewodniczącego GKR ŚZŻAK. Tadeusz Filipkowski – członek Prezydium, Rzecznik Prasowy, wspólnie z Marią Dmochowską – wieloletnim członkiem władz naszego Związku składali w asyście wieniec w imieniu Marszałka Senatu RP.
1.08.2013 r. - godz. 16.00
W kwaterze „Panteonu Żołnierzy Polski Walczącej” na warszawskich Powązkach liczne delegacje złożyły kwiaty na grobie gen. Antoniego Chruściela „Montera”. W imieniu ŚZŻAK kwiaty złożyli: Łucjan Sokołowski - Sekretarz ZG, Maciej Jarosiński – Skarbnik ZG, Kazimierz Możdżonek – Skarbnik Okręgu Warszawa.
1.08.2013 r. - godz. 14.00
Zgromadzeni na uroczystości przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przedstawiciele najwyższych władz państwowych i samorządowych, hierarchowie kościelni, przedstawiciele związków kombatanckich oraz licznie przybyli mieszkańcy Stolicy złożyli hołd twórcom Polskiego Państwa Podziemnego.
Podczas uroczystości przemówienie wygłosili: Ewa Kopacz - Marszałek Sejmu RP, Hanna Gronkiewicz-Waltz - Przydent m.st. Warszawy oraz prof. dr. hab. Leszek Żukowski - Pezes ZG ŚZŻAK.
W swoim wystąpieniu Marszałek Sejmu RP nawiązała do Znaku Polski Walczącej "Kotwicy", który niegdyś malowany na murach z narażeniem życia stał się obecnie symbolem ogólnonarodowym. Dodała też, że ochrona tego symbolu jest potrzebna tak samo jak ochrona flagi i godła. Poinformowała, że Sejm RP podjął już prace nad prawną ochroną tego znaku.
Hanna Gronkiewicz-Waltz Prezydent m.st. Warszawy podziękowała za determinację i walkę za wolną Ojczyznę.
Natomiast Prezes Zarządu Głównego prof. dr hab. Leszek Żukowski przypomniał, że Powstanie Warszawskie nie było emocjonalnym zrywem, a konsekwencją działań Rządu na Uchodźstwie. Zapytał, czy śmierć 20 tys. żołnierzy i 100 do 200 tys. ludności cywilnej było wystarczającą ceną by świat uznał, że Polacy pragną wolności i niepodległości. W swoim wystąpieniu rozważył również sytuację rezygnacji z powstania.
Uroczystość pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej zakończyło składanie wieńców. Wspólny wieniec od Powstańców Warszawskich w imieniu ŚZŻAK składali: prof. dr hab. Leszek Żukowski - Prezes ZG, Jerzy Żelaśkiewicz – Wiceprezes ZG, Tadeusz Filipkowski - członek Prezydium ZG, Rzecznik Prasowy, oraz Stanisław Krakowski – Prezes Okręgu Warszawa.
Wystąpienie Prezesa ZG prof. dr. hab. Leszka Żukowskiego
przed Pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej
Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego jest zlokalizowany tuż przy Sejmie Rzeczypospolitej Polski i wszyscy przyjmują ten fakt jako naturalną oczywistość, wynikającą z kontynuacji działalności Państwa.
Natomiast gdyby zapytać: dlaczego uroczystość związaną z datą 1 sierpnia, Dniem wybuchu Powstania Warszawskiego celebrujemy przed pomnikiem P.P.P., a nie np. Pomnikiem Powstania Warszawskiego – należałoby zadać kilka pytań pomocniczych, naprowadzających lub wyjaśniających.
Zacznijmy od definicji „powstania”. Co to jest powstanie? Bo przecież powstań mieliśmy kilka. Poczynając od Kościuszkowskiego, poprzez Styczniowe, Listopadowe, Śląskie i Wielkopolskie.
Powstanie to zbrojny zryw ludności, przeciwko okupantowi – dla odzyskania wolności. Niezbędne jest to wyjaśnienie. Po co robi się powstanie? Dla odzyskania wolności!
Niestety, na podstawie wcześniejszych doświadczeń - historia nam przypomina, że powstania nie zawsze są zwycięskie, a przeciwnie, mogą kończyć się klęską i represjami ze strony okupanta. Pamiętamy o więzieniach, zesłanych na Sybir i wyrokach śmierci.
Czy warto więc ryzykować? A miłość do Ojczyzny? Patriotyzm? Czy to tylko slogany? A wychowanie?
Znana jest sentencja z ul. Szucha, miejsca kaźni w okresie okupacji niemieckiej: „Łatwo jest o Polsce mówić, trudniej dla niej pracować, jeszcze trudniej cierpieć, a najtrudniej oddać życie”.
Jak wobec tego przekonać młode pokolenie, aby było gotowe oddać życie?
W 1939 roku, 25 września, jeszcze przed kapitulacją Warszawy, twórcy koncepcji zorganizowania Polskiego Państwa Podziemnego, byli równocześnie odpowiedzialni za zorganizowanie Sił Zbrojnych w kraju: Gen. Juliusz Rómmel i gen. Michał Tokarzewski – Karaszewicz, początkowo jako Służba Zwycięstwa Polski, następnie Związek Walki Zbrojnej, a wreszcie Armii Krajowej.
Założyciele Sił Zbrojnych, byli równocześnie twórcami koncepcji powstania powszechnego. Jako doświadczeni oficerowie, pamiętający koniec I Wojny Światowej, przewidując różne rozwiązania, określili następujące 4 warunki, które mają zaistnieć, aby rozpocząć „powstanie powszechne”:
1). Niemcy mają być już tak zdegustowani wojną, że nie będą chcieli walczyć. W domyśle – będzie możliwe rozbrajanie Niemców, tak jak w przypadku I Wojny Światowej.
2). W kraju będzie zorganizowana, wyszkolona i dozbrojona przez Sprzymierzeńców z Zachodu – 400.000 armia.
3). Polskie Siły Zbrojne z Zachodu, dotrą do granicy Polski, a Samodzielna Brygada Spadochronowa dokona desantu na lotniska.
4). Powstanie wybuchnie na rozkaz, równocześnie na terenie całego kraju w granicach z 1939 roku, gdyż tylko w takim przypadku utrzymamy terytorium Polski.
Niestety, żaden z tych 4 warunków nie był dotrzymany. Morale żołnierzy niemieckich w 1944 roku było nadal wysokie i nadal chcieli walczyć.
Wprawdzie w kraju była zorganizowana i wyszkolona prawie 400.000 armia, ale nie była ona uzbrojona.
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie były znacznie odległe od granic RP, a udział Brygady Spadochronowej i lotnictwa wojsk Sprzymierzonych wykluczony.
Alternatywą dla powstania powszechnego miała być „wzmożona akcja dywersyja” pod kryptonimem „BURZA”, przeprowadzona na terenie całego kraju.
Tymczasem już 4 stycznia 1944 roku Armia Radziecka przekroczyła granice RP z sierpnia 1939 r, a stosunki polityczne między Polską a ZSRR były nadal nie unormowane.
Naczelny Wódz Gen. Sosnkowski zabronił prowadzenia działań zbrojnych na terenach zajętych przez armię radziecką, aby nie pogarszać i tak napiętych stosunków. Zalecił jednak, abyśmy na terenach zajmowanych prze Rosjan występowali w roli gospodarzy. Prowadzenie więc „BURZY” na terenach zajętych przez Rosjan nie wchodziło w rachubę.
Powstała natomiast koncepcja przekazania Rosjanom wyzwolonej Warszawy. Stąd zmiana założeń „powstania powszechnego” na Powstanie w Warszawie.
25 lipca 1944 r. Rada Ministrów Polskiego Rządu w Londynie uchwaliła, aby upełnomocnić Delegata Rządu na kraj – Jana Stanisława Jankowskiego, do powzięcia wszystkich decyzji wymaganych tempem ofensywy sowieckiej.
Wiemy, że Wódz Naczelny, Gen. Sosnkowski, znający negatywne stanowisko Przywódców państw sprzymierzonych w sprawie pomocy Polsce – był przeciwny rozpoczęciu powstania. Podobnie, Gen. „Bór” Komorowski – Komendant Armii Krajowej, wahał się z wydaniem rozkazu trójczłonowego, jak pierwotnie ustalono: 1. „wzmożony nasłuch”, 2. „stan czujności” i 3. „pogotowie”, (to są kryptonimy), które automatycznie przechodzi w walkę powstańczą, zdając sobie sprawę z szansy na zwycięstwo, przy braku wsparcia z Zachodu i zasilenia Armii Krajowej bronią i amunicją.
Mimo to, 17 lipca 1944 r Dowódca AK skierował do Komendy Okręgu Białystok rozkaz „wzmożonego nasłuchu”, a 21 lipca rozkaz „stanu czujności” od dnia 25 lipca, dla bazy i osłony bazy, (to też są kryptonimy), który miał być nadawany przez Sztab Naczelnego Wodza.
Delegat Rządu na kraj – Jankowski, wobec dotarcia Armii Radzieckiej do Wisły, wymusił na Komendancie Armii Krajowej wydanie rozkazu, dotyczącego dnia i godziny „W”.
Trzeba przyznać, że w potrzebie Rodacy potrafią się jednoczyć i w Powstaniu Warszawskim pod dowództwo Armii Krajowej oddały się wszystkie ugrupowania zbrojne, odmienne politycznie np.: NSZ, BCh, AL.
Rozpoczęcie Powstania Warszawskiego nie było więc wymysłem garstki zapaleńców, tylko konsekwencją działań Rządu w Londynie i Krajowej Reprezentacji Politycznej i miało charakter polityczny.
Można przyjąć, że w przypadku nie wydania rozkazu przez komendanta AK - mogło też wybuchnąć powstanie niekontrolowane, bo przecież nikt z nas nie wiedział o decyzjach Jałty i Teheranu, dotyczących podziału wpływów, inaczej mówiąc – sprzedających swego sojusznika jakim była Polska od 1939 r – sojusznikowi ze Wschodu, docierającemu do Berlina, za cenę spokoju.
Ceną Powstania Warszawskiego była śmierć 20.000 żołnierzy i 100.000 do 200.000 ofiar ludności cywilnej, w zależności od tego, czy bierze się pod uwagę tylko ofiary pochowane na Woli, czy również zamordowane w obozach koncentracyjnych, lub po drodze.
Czy była to wystarczająca cena, aby świat uznał, że Polacy pragną wolności? Rozpatrzmy również alternatywę – rezygnację z powstania.
Armia Radziecka i NKWD aresztują przeciwników politycznych, głównie związanych z wojskiem i wywożą ich w głąb ZSRR i zwycięsko docierają do Berlina lub dalej.
Kto ośmieliłby się zaproponować Generalissimusowi Stalinowi, aby wycofał Armię Radziecką z Polski, której praktycznie nie było?
No i czto, budiem gawarit pa ruski? Da ili niet? Spasiba, niet.
1.08.2013 r. - godz. 13.00
Przed pomnikiem Komendanta Głównego Armii Krajowej Stefana „Grota” Roweckiego zapłonęły znicze, a liczne delegacje kombatanckie oraz przedstawiciele władz państwowych i samorządowych złożyły wieńce.
W imieniu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej kwiaty złożyli: Zygmunt Owczarski - Wiceprezes ZG, Łucjan Sokołowski - Sekretarz ZG oraz Stanisław Krakowski - Prezes Okręgu Warszawa.
1.08.2013 r. - godz. 10.00
Przy pomniku „Mokotów Walczący - 1944” w parku im. Generała Orlicz-Dreszera hołd żołnierzom Armii Krajowej walczącym podczas Powstania Warszawskiego oddali kombatanci, przedstawiciele władz oraz harcerze i mieszkańcy.
Wspólny wieniec w imieniu ŚZŻAK złożyli: Tadeusz Filipkowski – członek Prezydium ZG, Rzecznik Prasowy oraz Stanisław Krakowski – Prezes Okręgu Warszawa.
Jak co roku elementem obchodów na Mokotowie był przemarsz uczestników na ul. Dworkową, gdzie w 1944 r. Niemcy wymordowali wychodzących z kanałów żołnierzy z Pułku AK „Baszta”.
31.07.2013 r. - ok. godz. 20.30
Po krótkiej przerwie technicznej na Placu Krasińskich rozpoczął się koncert – widowisko pt. „Sierpniowa Melodia” w reż. Romana Kołakowskiego. Była to opowieść o legendarnych twórcach i wykonawcach powstańczych piosenek. Spektakl wzbogacony był o wizualizacje, w których wykorzystane zostały archiwalne dokumenty i fotografie.
To piękne i oryginalne widowisko ściągnęło na Plac Krasińskich liczne grono Warszawiaków szczególnie młodego pokolenia. W widowisku wzięli udział znani warszawscy artyści m.in. Natalia Sikora - aktorka Teatru Polskiego w Warszawie, laureatka tegorocznych Super Debiutów na festiwalu w Opolu.
31.07.2013 r. - godz. 18.00
Przy Pomniku Powstania Warszawskiego na Placu Krasińskich miała miejsce uroczysta Polowa Msza Święta z udziałem powstańców i najwyższych władz państwowych z Prezydentem RP Bronisławem Komorowskim i Prezydentem m.st. Warszawy Hanną Gronkiewicz-Waltz na czele .
Mszy Świętej przewodniczył nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore, a koncelebrowało liczne grono biskupów i kapłanów m.in. Biskup Polowy WP Józef Guzdek, abp Henryk Hoser, ordynariusz diecezji warszawsko-praskiej.
Po zakończonej Eucharystii przemówienia okolicznościowe wygłosili: Prezydent RP Bronisław Komorowski, Prezydent m.st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz i Prezes Związku Powstańców Warszawskich gen. bryg. Zbigniew Ścibor-Rylski.
Prezydent RP w swoim przemówieniu podziękował „…Dziękujemy żyjącym uczestnikom Powstania za heroizm, za niezłomność, za ofiarę krwi. Dziękujemy za to, że walczyli – pokazując światu i kolejnym polskim pokoleniom, że wolność jest wartością najwyższą. Dziękujemy za to, że walczyli z wiarą i nadzieją, na budowanie suwerennego państwa polskiego. Te nasze uczucia sprawiają, że co roku od lat tak wielu mieszkańców stolicy i całej Polski przybywa tutaj oddać hołd Ich poświęceniu i tragicznym losom Warszawy. To powszechne uczestnictwo jest dowodem ogólnonarodowego przekonania o doniosłości Powstania Warszawskiego …”. Zaapelował również o postawę jedności narodowej i solidarności w obchodach przyszłorocznych „okrągłych” rocznic.
W hołdzie bohaterskim i niezłomnym powstańcom odczytano Apel Pamięci i uczczono bohaterów salwą honorową. Przed Pomnikiem Powstania Warszawskiego, przy dźwiękach werbli i w asyście licznie zgromadzonych pocztów sztandarowych, złożono wieńce. Wspólny wieniec od organizacji kombatanckich złożyli również przedstawiciele ŚZŻAK: prof. dr hab. Leszek Żukowski - Prezes ZG, Tadeusz Filipkowski - członek Prezydium, Rzecznik Prasowy oraz Stanisław Krakowski – Prezes Okręgu Warszawa.
Oprócz bezpośrednich uczestników walk z tamtego okresu w uroczystościach uczestniczyli m.in. przedstawiciele: parlamentu, władz samorządowych i korpusu dyplomatycznego, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Muzeum Powstania Warszawskiego, Instytutu Pamięci Narodowej, Wojska Polskiego, Policji, Straży Granicznej, Straży Miejskiej. Nie zabrakło również harcerzy oraz licznie przybyłych mieszkańców stolicy.
Tekst homilii abp Celestino Migliore jest dostępny na stronie internetowej Ordynariatu Polowego www.ordynariat.wp.mil.pl
31.07.2013 r. - godz. 13.00
Na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się uroczysta sesja Rady Miasta Stołecznego Warszawy, podczas której wręczono akty nadania Honorowego Obywatela Miasta Stołecznego Warszawy.
Ten honorowy tytuł z rąk Prezydent m.st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz i Przewodniczącej Rady m.st. Warszawy Ewy Malinowskiej-Grupińskiej w tym roku otrzymali:
- Maria Janion - historyk literatury i idei, badaczka polskiej kultury XIX i XX wieku, wychowawczyni wielu pokoleń humanistów, krytyk literacki, wieloletnia Przewodnicząca jury Nagrody Literackiej Nike.
- Irena Santor - piosenkarka, laureatka krajowych i międzynarodowych konkursów, wykonawczyni piosenek, z których bardzo wiele stało się przebojami.
- Zbigniew Romaszewski - polityk, działacz opozycji w okresie PRL, doktor fizyki, senator (siedmiu kolejnych kadencji w latach 1989-2011), wicemarszałek Senatu VII kadencji.
Również podczas tej uroczystości 20 osób i 3 stowarzyszenia, które działają na rzecz rozwoju stolicy otrzymało Nagrody m.st. Warszawy m.in.: Bohdan Tomaszewski - żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, dziennikarz, komentator sportowy, tenisista, Alina Czerniakowska – dziennikarka, reżyserka i scenarzystka filmów dokumentalnych, Jan Żaryn - historyk, profesor nauk humanistycznych, dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN, stoi na czele Warszawskiego Komitetu Społecznego Obchodów „Dnia Żołnierzy Wyklętych”.
31.07.2013 r. - godz. 10.00
Już po raz dziewiąty w Parku Wolności na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego odbyło się spotkanie Powstańców Warszawskich z Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej Bronisławem Komorowskim i Prezydentem m.st. Warszawy Hanną Gronkiewicz-Waltz.
Podczas uroczystości Prezydent RP wręczył ordery i odznaczenia państwowe jako wyraz szacunku, wdzięczności i pamięci.
W swoim wystąpieniu, na ręce odznaczonej Krzyżem Orderu Krzyża Niepodległości Stanisławy Biłobran, Prezydent RP wyraził słowa najwyższego szacunku i ogromnej wdzięczności dla wszystkich członków Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej za dbałość i ofiarną pracę na rzecz utrzymania pamięci o Polskim Państwie Podziemnym i jego żołnierzach. Krzyż z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości z rąk Prezydenta RP otrzymała również Hanna Stadnik członek Prezydium Zarządu Głównego ŚZŻAK.
W spotkaniu udział wzięli licznie zgromadzeni przedstawiciele władz państwowych oraz organizacji kombatanckich. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej reprezentował Prezes Zarządu Głównego prof. dr hab. Leszek Żukowski, Prezes Okręgu Warszawa Stanisław Krakowski oraz licznie przybyli członkowie naszego Związku.
Odznaczeni w 69. rocznice Powstania Warszawskiego
Wystąpienie Prezydenta RP
/S.K/