W dniu 14 lutego br. z okazji 75. rocznicy przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową w całej Polsce odbyło się szereg uroczystości. Centralne obchody odbyły się w Warszawie i rozpoczęły się pod Arsenałem symbolicznym zapaleniem zniczy i rozpoczęciem akcji „Światełko dla AK”.
W Stolicy w dniu 14 lutego br. z inicjatywy ŚZŻAK i Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w 150 miejscach pamięci związanych z Armią Krajową w ramach akcji "Światełko dla AK", przedstawiciele ZHR, ZHP, Stowarzyszenia Katolickiego "Zawisza", Federacji Skautingu Europejskiego i Stowarzyszenia Harcerskiego wspólnie zapalili światła pamięci. Na tą okazję ŚZŻAK przygotował specjalne naklejki na znicze „75 lat temu 14 lutego 1942 r. nastąpiło przekształcenie ZWZ w AK”.
Kolejnym punktem uroczystych obchodów była sesja naukowa pt. „Kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich młodego pokolenia poprzez właściwą formę przekazu etosu Polskiego Państwa Podziemnego”, która odbyła się w Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II. Tam zebranych powitali: moderator sesji, członek Prezydium ZG prof., dr hab. Wiesław J. Wysocki, p.o. Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz Prezes Zarządu Głównego ŚZŻAK prof. dr hab. Leszek Żukowski, który to skierował do zebranych następujące słowa
„Zwykle, różne Organizacje celebrują ważne dla nich daty cyklicznymi spotkaniami – co miesiąc, co rok, co 5 lat, 10 lub 100.
Nie przypominam sobie abyśmy w 1947r., celebrowali 5 rocznicę albo w 1952 r. 10, a do 100-ej raczej nie dożyjemy, więc postanowiliśmy przypomnieć Społeczeństwu o 75 rocznicy przekształcenia ZWZ w AK.
W Testamencie Armii Krajowej, identycznym z testamentem Polskiego Państwa Podziemnego jest zalecenie, zgodne z jednym z punktów Statutu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej – przekazywania młodszemu pokoleniu Polaków idei o które walczyliśmy, jak też upamiętniania ludzi i miejsc związanych z walką i męczeństwem.
Od 2 lat prowadzimy akcję umieszczania w tych miejscach tabliczek biało czerwonych ze znakiem Polski Walczącej i kodem QR umożliwiającym przybliżenie historii młodszemu pokoleniu.
Ostatnio, narodził się też pomysł aby w tą 75 rocznicę, zorganizować konferencję naukową pt.: „Kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich młodego pokolenia poprzez właściwą formę przekazu etosu Polskiego Państwa Podziemnego” – po której moglibyśmy podzielić się uwagami ,,czy nasz przekaz jest skuteczny, albo co moglibyśmy jeszcze zrobić, aby pamięć o AK nie zaginęła.
Założyliśmy, że dyskusja po tej konferencji może wskazać kierunek dalszego postępowania na najbliższą przyszłość”.
Następnie Minister Jan Józef Kasprzyk na wniosek Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej odznaczył Medalem „Pro Patria”: Kazimierza Możdżonka, Ryszarda Ostrowskiego, Zdzisława Radzimowskiego. Natomiast Odznaczenie Pamiątkowe „Za Zasługi dla ŚZŻAK” z rąk Prezesa ZG ŚZŻAK odebrał Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego Piotr Bączek.
Po uhonorowaniu zasłużonych, moderator prof. dr hab. Wiesław J. Wysocki przystąpił do poprowadzenia okolicznościowej sesji naukowej. Licznie zgromadzeni kombatanci i zaproszeni goście wysłuchali następujących referatów:
- „Armia Krajowa jako Siła Zbrojna w Kraju” - prof. Marek Ney-Krwawicz
- „Władze RP na Uchodźstwie wobec władzy podziemia zbrojnego w Kraju” - dr Andrzej Chmielarz
- „Armia Krajowa jako wzorzec wychowawczy” - dr Przemysław Wywiał
- „Doświadczenia Armii Krajowej w budowie nowoczesnego systemu bezpieczeństwa państwa polskiego” - gen bryg. Wiesław Kukuła.
Po zakończeniu sesji uczestnicy i zaproszeni goście, podstawionymi specjalnie autobusami, udali się pod Pomniki: Stefana Roweckiego „Grota” oraz Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, aby tam oddać hołd. Prezes ZG prof. dr hab. Leszek Żukowski w asyście Kol. Kol. Krystyny Kodymoskiej, Stanisława Krakowskiego, Jerzego Grzywacz i Włodzimierza Pajdowskiego złożyli w imieniu kombatantów kwiaty.
Następnie na zaproszenie Ministra Jana Józefa Kasprzyka kombatanci udali się na wspólny uroczysty obiad, który był również okazją do wspólnego spotkania i powspominania dawnych czasów.
Zwieńczeniem centralnych uroczystości 75. rocznicy przekształcenia ZWZ w AK był wieczorny koncert w Teatrze Polskim pt. „Moją Ojczyzną jest Polska Podziemna …”.
Przed rozpoczęciem koncertu list od Prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Paweł Soloch, list od Prezesa Rady Ministrów Beaty Szydło odczytała Sekretarz Stanu w KPRM Anna Maria Andres. Swoje przemówienia okolicznościowe wygłosili również p.o. Szefa Urzędu ds. Kombatantów Jan Józef Kasprzyk oraz Prezes ZG ŚZŻAK prof. dr hab. Leszek Żukowski.
Następnie Minister Jan Józef Kasprzyk wręczył Medale "Pro Patria" osobom zasłużonym dla pielęgnowania pamięci o Armii Krajowej. Z rąk Ministra medale otrzymali: sędzia Bogusław Nizieński – żołnierz Armii Krajowej, Teresa Heda-Snopkiewicz – córka gen. Antoniego Hedy – „Szarego”, Adam Komorowski – syn gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego, Komendanta Głównego Armii Krajowej, Marek Franczak – syn Józefa Franczaka „Lalka”, ostatniego Żołnierza Wyklętego, gen. bryg. Robert Głąb – Dowódca Garnizonu Warszawa, dr Przemysław Wywiał – historyk, hm. Wiesław Turzański – sekretarz ZHR.
Po części oficjalnej w Teatrze Polskim odbył się uroczysty i niezwykle piękny koncert w wykonaniu Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego, według scenariusza i kierownictwa artystycznego Adama Martina, kierownictwa muzycznego Mirosława Racewicza i choreografii Jacka Tomaszewskiego.
Wyjątkowo wzruszający koncert był wyrazem hołdu dla żołnierzy AK, którzy już odeszli oraz dla tych, którzy etos AK przenoszą we współczesność.
Również z okazji tej wyjątkowej rocznicy budynek PAST-y przy ul. Zielnej 39 został specjalnie oświetlony. Na budynku w godzinach wieczornych został wyświetlony napis - 75 lat temu 14 lutego 1942 r. nastąpiło przekształcenie ZWZ w AK.
Organizatorem centralnych obchodów 75. rocznicy przekształcenia ZWZ w AK, pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, był Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Zarząd Główny Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
W obchodach uczestniczyli żołnierze Armii Krajowej z całej Polski, władze państwowe i samorządowe, duchowieństwo oraz licznie zaproszeni goście.
Przemówienie Prezesa ZG w Teatrze Polskim
/S.K/
fot. A.M Nowacka-Brysiak/UdsKiOR
fot. M. Chada